آیا رحم دوشاخ باعث نازایی می شود؟
رحم دوقطبی یا رحم دوشاخ یکی از انواع اختلالات مادرزادی است که از بدو تولد با فرد همراه است. در این اختلال فرم کلی رحم به شکل قلب است. در مواردی هم یک تیغه به طول، کامل رحم را به دو قسمت تقسیم کرده است. در رحم های دو شاخ بخش های فوقانی رحم کاملا از هم مجزا هستند و هیچ اتصال و ارتباطی بین آن ها دیده نمی شود. این اختلال ناشی از شکل گیری غیر طبیعی رحم در روند طبیعی رشد رحم می باشد. بنابراین روند رشدی رحم دو شاخ کاملاً غیر ارادی و بیرون از حوزه توانایی فرد است و فرد هیچ نقشی در نحوه شکل گیری رحم ندارد. در شکل طبیعی رحم هیچ دیواره ای بین دو طرف رحم دیده نمی شود و فضای مابین آن کاملاً باز است. به همین دلیل جنین به راحتی در فضای رحم رشد می کند و هیچ مشکلی برای آن ایجاد نمی شود.
حقایق سریع در مورد رحم دوشاخ
- مشخص نیست که آیا داشتن رحم دو شاخ بر باروری تأثیر می گذارد یا خیر.
- تنها راه درمان این عارضه جراحی برای اصلاح شکل است.
- انواع دیگری از بی نظمی ها نیز وجود دارد که می تواند رحم زن را تحت تاثیر قرار دهد.
روش های تشخیص رحم دوقطبی یا دوشاخ
در مواردی که پزشک نواحی لگنی را معاینه می کند ممکن است که دهانه رحم را غیر طبیعی و به شکل دوسر ببیند. در این شرایط توصیه می کند که برای سایر روش های تشخیصی اقدام کنید. مثل:
- سونوگرافی
- سونو هیستروگرافی
- ام آر آی
- هیستروسالپینوگرافی
علائم و نشانه های رحم دو قطبی یا رحم دو شاخ
برخی از زنان می پرسند که از کجا بفهمم که رحم من دوشاخ است یا نه؟ یکسری علائم و نشانه هایی وجود دارد که با توجه به آن ها می توانید این عارضه را تشخیص دهید. مثل:
- سقط مکرر
- تجربه دوره های دردناک عادت ماهیانه
- درد در نواحی شکمی
- درد در هنگام رابطه جنسی
- خونریزی های واژینال که نامنظم هستند
علت شکلی گیری رحم دو قطبی یا دوشاخ
دلیل اصلی و علت اساسی شکل گیری رحم به طور دو شاخ دقیقاً مشخص نیست. تنها اطلاعاتی که در این زمینه داریم این است که دختران از بدو تولد با این عارضه متولد می شوند. در واقع این اختلال همانطور که گفته شد در دوران جنینی و در روند شکل گیری رحم ایجاد می شود.
آیا رحم دو شاخ بر باروری تأثیر می گذارد؟
زنانی که دارای رحم دو شاخ هستند می توانند باردار شوند، ممکن است خطر سقط جنین افزایش یابد. البته برخی گزارش‌ها نشان داده‌اند که این تنوع رحم زمانی که یک زن در تلاش برای باردار شدن است، تفاوتی ایجاد نمی‌کند. تصور می شود که داشتن رحم قلبی شکل روی لانه گزینی جنین تاثیری ندارد.
با این حال، تحقیقات قبلی منبع معتبر نشان می دهد که داشتن یک ناهنجاری رحمی در زنانی که موفق به بچه دار شدن نشده اند، شایع تر است.
رحم دو شاخ همچنین می تواند خطر سقط جنین در مراحل بعدی بارداری و زایمان زودهنگام را افزایش دهد.
تصور می شود که این مشکلات به دلیل انقباضات نامنظم رحم یا کاهش ظرفیت رحم ناشی از شکل نامنظم رحم باشد.
رحم دو قطبی و ارتباطش با بارداری
رحم دو قطبی یکی از مهم ترین بیماری های زنان است زیرا که مهم ترین بخشی که در روند بارداری درگیر خواهد بود رحم است که سلامت آن این امکان را فراهم می کند که زنان تجربه بارداری داشته باشند. جنین در این فضا قرار است که رشد داشته باشد. بنابراین شکل کلی رحم نقش زیادی در نحوه سپری شدن نه ماهه بارداری دارد.
بالطبع زنانی که با این عارضه مادرزادی روبرو هستند پیش از روند بارداری باید بررسی هایی را در ناحیه رحم داشته باشند. در صورت مواجهه با هر گونه اختلال در ناحیه رحم لازم می شود مراقبت های بیشتری انجام گردد.
آیا احتمال سقط جنین در رحم دو شاخ بیشتر است؟
تعیین ارقام دقیق در مورد افزایش خطر سقط جنین و زایمان زودرس دشوار است. تغییرات گسترده در این ارقام، تشخیص احتمال سقط جنین را برای یک زن دشوار می کند.
برای مثال، یک گزارش بیان می‌کند که سقط‌های مکرر در زنان مبتلا به نقص رحم ممکن است چیزی بین ۱٫۸ تا ۳۷٫۶ درصد باشد.
زنانی که دارای رحم دو شاخ هستند نیز در مقایسه با زنانی که رحمی منظم دارند، شانس بیشتری برای به دنیا آوردن نوزادی با نقص مادرزادی دارند.
در یک مطالعه، گزارش شد که خطرات ناهنجاری‌های تولد در نوزادانی که از زنی با رحم دوشاخ متولد می‌شوند، چهار برابر بیشتر از زنان بدون این بیماری است.
اگر زنی با رحم دو شاخ باردار شود، وضعیت او پرخطر در نظر گرفته می شود. این بدان معنی است که بارداری بیشتر با بررسی های بیشتر در مورد سلامت و پیشرفت جنین برای شناسایی زودهنگام مشکلات و به حداقل رساندن خطرات کنترل می شود.
اگر نوزاد قبل از تولد در وضعیت بریچ قرار بگیرد، ممکن است سزارین لازم باشد.
یکی از ترس های زنان این است که رحم دوشاخ آنها باعث نازایی آنان گردد. اما شواهد پزشکی نشان می دهد که رحم دوشاخ تاثیری در ناباروری و نازایی زنان ندارد.
اما به هر حال رحم دوشاخ باعث می شود که دوران بارداری زنان دچار این عارضه همچون دوران بارداری یک زن دارای یک رحم معمولی نباشد. در نتیجه باید مراقبت های بیشتری داشته باشد تا مشکلی برای جنین ایجاد نشود.
علائم رحم دو شاخ
معمولاً رحم دوشاخه هیچ علامتی ایجاد نمی کند، که ممکن است به این معنی باشد که تشخیص داده نمی شود.
حدود ۳ درصد از زنان دارای رحم با شکل نامنظم هستند. این بی نظمی می تواند اندازه رحم، ساختار یا شکل آن باشد. داشتن رحم دو شاخ یکی از رایج ترین انواع بی نظمی است.
اغلب، زنی با رحم دو شاخ متولد می شود، اما ممکن است از آن آگاه نباشد، زیرا علائم دیگری وجود ندارد یا علائم غیرعادی به نظر نمی رسد. بسیاری از زنان تنها پس از انجام سونوگرافی یا تصویربرداری متوجه می شوند که به این بیماری مبتلا هستند.
با این وجود، ممکن است یک زن با رحم دو شاخ هر یک از علائم مرتبط زیر را تجربه کند:
- مقاربت دردناک
- درد یا ناراحتی در شکم
- خونریزی نامنظم واژن
- درد قاعدگی
- سقط های مکرر
علل دو شاخ شدن رحم
رحم زن زمانی رشد می کند که در شکم مادر خود باشد. اگر رحم او به طور طبیعی رشد نکند، ممکن است نقص رحم رخ دهد. این به عنوان یک ناهنجاری مادرزادی شناخته می شود، به این معنی که یک زن از بدو تولد به آن مبتلا است. جلوگیری یا جلوگیری از بروز این وضعیت غیرممکن است.
رحم دو شاخ به دلیل رشد غیر طبیعی مجاری پارامسونفریک اتفاق می افتد.
هنگامی که مجاری به درستی به یکدیگر متصل نمی شوند، رحم به دو برآمدگی تقسیم می شود و ظاهری شبیه به قلب ایجاد می کند.
تشخیص رحم دو شاخ
به دلیل ظریف بودن علائم، یک زن با رحم دو شاخ ممکن است هرگز متوجه نشود که این بیماری را دارد تا زمانی که باردار است یا به دلایل دیگر سونوگرافی انجام دهد. گاهی اوقات، ممکن است هرگز تشخیص داده نشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- تشخیص رحم دو شاخ ممکن است پس از انجام سونوگرافی انجام شود.
- اگر خانمی دچار سقط مکرر، خونریزی نامنظم یا دوره های غیرعادی دردناک شد، بهتر است به پزشک مراجعه کند.
- آزمایشات زیر ممکن است برای تشخیص رحم دو شاخ انجام شود:
- یک معاینه لگنی
- هیستروسالپنگوگرام یا اشعه ایکس از رحم و لوله های فالوپ پس از تزریق رنگ مخصوص
- سونوگرافی که در آن از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از رحم استفاده می شود
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) با استفاده از میدان های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از رحم
سایر ناهنجاری های رحمی
برخی دیگر از ناهنجاری های رحمی عبارتند از:
جدا شدن زودرس جفت
این جایی است که یک نوار عضلانی یا بافتی به نام سپتوم رحم را به دو قسمت تقسیم می کند. این می تواند منجر به سقط مکرر یک زن شود. جراحی اغلب برای ترمیم رحم توصیه می شود.
رحم تک شاخ
همچنین به عنوان رحم یک طرفه شناخته می شود. این یک ناهنجاری رحم است که در آن تنها نیمی از رحم تشکیل می شود.
درمان و جراحی رحم دو شاخ
یک زن ممکن است هرگز نیاز به درمان رحم دو شاخ نداشته باشد. در صورت نیاز، جراحی به عنوان متروپلاستی Strassman شناخته می شود. این جراحی ممکن است در صورتی توصیه شود که خانمی سقط های مکرر داشته باشد و تصور شود که رحم دو شاخ علت آن باشد.
انجام این روش، به عنوان راه حلی برای ناباروری، بحث برانگیز است، زیرا اکثر تحقیقات انجام شده نشان می دهد که داشتن رحم دو شاخ تاثیری بر شانس باردار شدن زن ندارد. برخی شواهد نشان می دهد که مشکلاتی مانند سقط جنین و زایمان زودهنگام در زنان مبتلا به این عارضه بیشتر است، اگرچه بارداری موفق و زایمان طبیعی را رد نمی کند. زنان دارای رحم دو شاخ که باردار می شوند باید در طول بارداری خود تحت نظارت و معاینات بیشتری قرار گیرند تا خطر را به حداقل برسانند و هر گونه مشکلی را در اوایل تشخیص دهند.
جراحی مهم ترین روش درمان رحم دو شاخ است. اما جراحی در دو مورد ضرورت پیدا می کند. از جمله این موارد:
- زمانی که رحم دو شاخ شرایطی غیر طبیعی به وجود آورد و با علائم و نشانه های مختل کننده روند عادی زندگی همراه باشد.
- زمانی که رحم دوشاخ علت قطعی و اصلی سقط مکرر جنین در زنان باشد.
بنابراین در این شرایط زنان در طی یک عمل جراحی می توانند فرم کلی رحم را بهبود بخشند تا مشکلات ناشی از این عارضه برطرف شود.
نتیجه گیری
بسیاری از بهترین متخصصین زنان می توانند با تشخیص های به موقعی که دارند از بروز بسیاری مشکلات ناشی از رحم دوشاخ جلوگیری کنند. عزیزانی که ساکن شهر اهواز هستند می توانند به مطب دکتر نصرت نقاب – متخصص زنان، زایمان و نازایی مراجعه نمایند.
بنابراین توصیه این است که در روند درمان نهایت همکاری را با پزشک تان داشته باشید. برای مثال در صورتی که رحم دو شاخ دارید و باردار هم هستید حتماً در فواصل زمانی کوتاهی به پزشک مراجعه کنید و معاینات لازم را انجام دهید.
