روش های قطعی درمان ناباروری
درمان ناباروری یکی از مشکلاتی است که امروزه بیشتر زوجین با آن با مشکل مواجه هستند یکی از سوال هایی که ذهن بیشتر افراد را به خود جلب کرده این است که واقعاً چه زمانی می توانیم بگوییم که زوجین به ناباروری دچار شده اند، به طور کلی به زوج هایی که بعد از یک سال تماس جنسی و بدون هیچ گونه وسایل جلوگیری نتوانند باردار شوند نابارور می گوییم که متاسفانه طبق آمار نشان داده شده که حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از زوج ها با این مشکل مواجه هستند .یکی از نکات بسیار مهم که زوج ها باید در نظر بگیرند سن و زمان بارداری است بهتر است زمان بارداری قبل از سن ۳۰ سالگی باشد زیرا در این سن قدرت بارداری بالا تر بوده و احتمال نازائی در این سن کمتر روی می دهد و در صورت نازایی احتمال اینکه درمان ناباروری موفقیت تر عمل کند بیشتر خواهد بود. بهترین روش برای درمان ناباروری مسئله و انتخاب مهمی در حال حاضر برای کسانی می باشد که نمی توانند باروری را تجربه کنند.در دنیای امروزه در هر کجای جهان شاهد ناباروری هایی هستیم که زوج های بسیاری را درگیر خود کرده است. به همین دلیل این افراد در جستجوی روش های درمان ناباروری می باشند. در این مقاله اشاره ای به روش های درمان ناباروری شده است و هر کدام را انحصارا توضیحی داده است .
منظور از توان باروری چیست؟
توصیه می شود یک زوج وقتی بعد از یک سال تماس جنسی بدون هیچ گونه وسیله ی جلوگیری باردار نشود سریعاً به پزشک مراجعه کند و اگر خانم ی بالای ۳۵ سال تا ۴۰ سال بعد از ۶ ماه تماس جنسی باردار نشد بهتر است بعد از ۶ ماه به پزشک مراجعه کند و اگر خانم بالای سن ۴۰ باشد لازم است سریعاً به پزشک برای توان بارداری اقدام کند.
عوامل موثر در ناباروری
عوامل مختلفی بر ناباروی تاثیر گذار است به طور کلی می توان گفت خانم و آقا هر کدام ۴۰ درصد و ۱۰ درصد به صورت مشترک بین زوج ها و ۱۰ درصد باقی مانده هنوز به طور قطعیت مشخص نشده است .که به صورت مختصر در این مقاله توضیح خواهیم داد .
علل ناباروری در زنان
- افزایش سن در ناباروری بسیار مهم است،بهتر است قبل از سن ۳۰ سالگی بارداری صورت بگیرد زیرا در صورتی افزایش سن دستگاه تولید مثل به خوبی عمل نمی کند و می تواند عامل بسیار مهم در ناباروری محسوب شود به علاوه افزایش سن می تواند خطر سقط جنین هم افزایش دهد ، طبق اطلاعات گرفته شده نشان داده شده که سقط جنین در افراد زیر ۳۰ سال کمتر از افراد بالای ۳۵ سال بیشتر بوده است و تخمک زنان در سن ها بالاتر قدرت بارداری را ندارد و به دلیل بروز مشکلات ، احتمال بارداری هم کاهش می یابد.
- غیر طبیعی بودن سیستم تناسلی زن : در صورت بروز اختلال در تخمدان ها ، لوله های رحم، جسم رحم و دهانه رحم احتمال ناباروری در خانم ها افزایش می یابد.
اختلال تخمک گذاری
طبق تحقیقات صورت گرفته نشان داده شده که بیشتر از نیمی از موارد نازایی مرتبط با اختلال در تخمک گذاری می باشد و در صورتی که قاعدگی منظم باشد این نشان می دهد که سلامت هورمون های داخلی برقرار است و درصورتی که فرد دچار قاعدگی نامنظمی باشد نشان می دهد شرایط تخمک گذاری مطلوب نیست و باید به پزشک مراجعه کند .از دیگر موارد سندرم تخمدان پلیکیستیک می باشد هنگامی که خانمی به بیماری سندرم دچار شود دچار تغییرات در عادات ماهانه ویا حتی قطع عادات ماهانه می شود و دچار رشد موهایی در قسمت های مختلفی از جمله پا ، صورت و روی سینه ها می شود .
انسداد لوله های رحمی
در صورت هر گونه مشکل و اختلال و یا حتی بسته بودن لوله های رحم باعث ناباروی در زوج می شود زیرا انتقال اسپرم از رحم از طریق لوله رحم انجام می شود و تخم باردار شده به رحم منتقل می کند به همین دلیل این مساله در خانم ها بسیار مهم است یکی از شایع ترین مواردی که سبب انسداد لوله های رحمی در خانم ها می شود عفونت دستگاه تناسلی است .
جسم رحم
در صورت هر گونه تغییری در جسم رحم امکان ناباروری در خانم ها افزایش می یابد .این تغییر شکل می تواند به صورت مختلف باشد که عبارتست از :
- ایجاد تومورهای خوش خیم مانند فیبروم ها
- برخی از تغییر شکل رحم ها باعث ایجاد سقط جنین می شود
- چسبندگی رحم که به دلیل عفونت در خانم ها ایجاد می شود و یا در صورتی که کورتاژ مکرر روی داده باشد ایجاد می شود .
- هر گونه تغییرات فیزیکی و شیمیایی و یا دیگر مشکلات
دهانه رحم
از آنجا که در باروری اسپرم ،از داخل دهانه رحم عبور می کند به همین دلیل برخی از مشکلات ایجاد می شود و باعث علل نازایی در بانوان می شود که عبارتست از :
- ایجاد ترشحات غیر طبیعی و التهاب رحم
- ایجاد مواد ضد اسپرم و مانع شدن انتقال اسپرم به قسمت بالایی رحم
علل ناباروری در مردان
به طور کلی مشکل ترین اختلالات در ساخت و انتقال اسپرم است که طور مختصر توضیح خواهیم داد .
اختلال در ساخت اسپرم
اختلال در ساخت اسپرم شامل موارد زیر است که عبارتست از :
- اختلال در ترشح هورمون مردان
- واریسی شدن ورید های کیسه بیضه
- تغییرات در عوامل فیزیکی ( در برخی از مشاغل مانند نانوایی ، رانندگی و … امکان دارد افزایش حرارت در بیضه ها ایجاد شود ).
- تغییرات در عوامل شیمیایی ( کند بودن حرکت اسپرم امکان دارد به دلیل مشاغلی مانند کار با رنگ ، گازهای بیهوشی و …)
- التهاب بیضه ها که معمولاً به دلیل عفونت روی می دهد .
اختلال در انتقال اسپرم
در صورت هر گونه انسداد لوله های منی باعث بروز مشکل و موجب نقص در مایع منی خواهد شد که می توان به وازکتومی ، عفونت های مقاربتی و هر گونه ضربه اشاره کرد .
درمان ناباروری به چه روش هایی انجام می شود
جهت درمان ناباروری با در نظر گرفتن دلیل مهم و اساسی آن روش های مختلفی وجود دارد . درمان ها اصولا با روش هایی که ریسک تهاجمی کمی دارند آغاز می شود و در حالی که نتیجه رضایت بخشی دریافت نشد می توان از روش های دیگر استفاده کرد .
درمان های دارویی : در مواقعی که متعادل بودن هورمون و یا کم شدن ذخیره هورمونی موجب می شود ناباروری ایجاد شود اصولا از درمان های دارویی استفاده می شود . استفاده از داروهای باروری موجب می شود سیستم تولید مثل زن و مرد به خوبی عمل کنند . حتی در زمان هایی که ناباروری با دلیل نامعلومی تعیین شده باشد استفاده از داروها می تواند با بارداری کمک شایانی به فرد کند .
درمان ناباروری با IUI : اگرچه اسپرم مرد جهت رسیدن به تخمک احتیاج به کمک داشته باشد قرار دادن نمونه اسپرم در داخل رحم در زمان مناسب قادر می باشد میزان موفقیت باردار شدن فرد را افزایش دهد . به این روش درمان ناباروری با IUI گفته می شود . در این روش اسپرم مرد از طریق وسیله ای به واژن زن به درون رحم وارد می شود .
جراحی : در مواقعی که لوله های رحم حالت بستگی داشته باشند و یا زن دچار اختلالاتی مانند آندومتریوز باشد پزشک با جراحی لاپاراسکوپی می تواند باروری را به صورت بسیار دقیق تشخیص دهد و نیز مشکل را در زمان جراحی لوله رحم یا تخلیه کردن بافت رفع می کند .
روش های درمان ناباروری تا چه میزان با موفقیت همراه است؟
میزان موفقیت درمان ناباروری به موارد بسیاری همچون سن – تشخیص دقیق علت و کیفیت خدمات درمانی بستگی دارد . به همین دلیل میزان موفقیت در روش های درمان ناباروری بسیار زیاد می باشد . جهت تحریک تخمک گذاری برخی از زنان برای آن ها دارویی تجویز می شود و نیز در روش IUI در صورتی که از داروهای باروری به صورت همزمان جهت تحریک تخمک گذاری استفاده شود اندازه موفقیت بارداری ۱۰ الی ۲۰ درصد افزایش پیدا می کند .
اندازه موفقیت در روش درمان ناباروری با IVF برای زنان نسبت به سایر روش ها بیشتر شده است . برای کسانی که در رده سنی بالای ۴۰ سال هستند می توان به وسیله اهدای تخمک نتیجه قابل قبولی دریافت کرد .
به وجود آوردن بعضی از تغییرات در روش زندگی زن و مرد همچون استعمال دخانیات – استفاده کمتر از نوشیدنی هایی که دارای کافئین هستند مانند قهوه و … قادر به این می باشد که به درصد زیادی اندازه موفقیت فرد را برای بارداری بیشتر کند . اضطراب و نگرانی همچنین جز مواردی می باشد که مشکل باروری را تا حد زیادی افزایش دهد . این افراد باید در رابطه با نگرانی و اضطراب خود با متخصص زنان مربوطه مشاوره های لازم را انجام دهند .
نکات مهم در درمان ناباروری
عبارتست از:
- همان طور که گفته شد هر کدام از زوج ها می تواند به یک میزان در ناباروری تاثیر گذار باشد به همین دلیل برای درمان ناباروری مراجعه هردو الزامی است و به درمان زودتر کمک بسیاری می کند .
- برای انجام تست آنالیز مایع منی لازم است طبق زمان مقرر مرد حضور داشته باشد تا پزشک بتواند موارد روش های درمانی را بررسی کند .
- خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی امکان موفقیت های درمان ناباروری بیشتر شده است بنابراین توصیه می شود که در صورت رسیدن به نتیجه مطلوب درزمان مناسب به پزشک مراجعه کنید و در طول درمان صبور باشید .
- برای درمان ناباروری حمایت خانواده بسیار مهم است و بهتر است مشاوره انجام دهید تا از استرس کاهش پیدا کنید.
- برخی از روش ها است که به جلوگیری از نا امید شدن شما در طول درمان کمک بسیاری می کند که عبارتست از انجام دادن برخی ورزش ها مانند شنا و پیاده روی
- داشتن وزن مناسب می تواند به باروری شما کمک بسیار کند .
- تغییر سبک زندگی می تواند در بارداری تاثیر بسیار مهمی داشته باشد مانند تغذیه مناسب ، عدم استفاده از دخانیات و …
درمان ناباروی به کمک IUI
IUI شامل تزریق یک نمونه از اسپرم آماده شده از همسر که به داخل حفره رحم زن در دوران تخمک گذاری است .
IUI برای چه افرادی مناسب است؟
IUI توصیه می شود فقط در صورتی که زن دارای لوله های فالوپا سالم است، ترجیحا لاپاروسکوپی تایید شده و اگر تجزیه و تحلیل اسپرم مردانه طبیعی باشد و برای زنان که دچار خصومت مخاطی گردن و در بعضی موارد ناباروری غیرقابل توصیف هستند مفید باشد.
آیا روش درمانی IUI موفق است؟
بله، برای برخی از زوج ها، IUI درمان بسیار مؤثری است، به شرطی که اسپرم مردان و لوله های زنان سالم باشند. نرخ موفقیت برای IUI معمولا حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد در هر دوره است.
درمان ناباروری به کمک IVF
IVF روند لقاح خارج از رحم است که با استخراج تخمک ها و بازیابی یک نمونه اسپرم به صورت دستی در یک ظرف آزمایشگاهی ترکیب می شوند . سپس جنین به رحم منتقل می شود.
چه زمانی IVF می تواند مفید باشد ؟
- لوله های فالوپی مسدود شده یا آسیب دیده
- ناباروری عامل مردان از جمله کاهش تعداد اسپرم یا تحرک اسپرم
- زنان با اختلالات تخمک گذاری، نارسایی زودرس تخمدان، فیبروئید رحم
- زنانی که لوله های فالوپیشان از بین رفته اند
- ناباروری غیرقابل توصیف
- افراد مبتلا به اختلال ژنتیکی
مراحل اساسی در IVF و انتقال جنین وجود دارد
- داروهای باروری برای تحریک تخمک تولید شده تجویز می شود.بررسی تخک ها بسیار مهم است زیرا برخی از تخم ها بعد از بازیابی رشد نمی کنند و بارور نمی شوند معمولاً پزشک از سونوگرافی ترانس واژینال برای بررسی تخمک ها استفاده می کند .
- از مرد خواسته شده تا نمونه اسپرم تولید شده را برای ترکیب با تخمک آماده کنند .
- در یک پروسه خارج از رحم نمونه اسپرم با تخمک ترکیب شده و در یک ظرف آزمایشگاهی نگه داری می شود .
- مرحله ی بعدی انتقال جنین به داخل رحم زن است و در صورت موفق بودن کاشت بعد از ۶ تا ۱۰ روز اتفاق می افتد.
در چه صورت به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت هر گونه از علائم زیر بعد از IVF بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید این علائم عبارتست از :
- خونریزی واژینال سنگین
- درد لگن
- خون در ادرار
- تب زیاد
برخی از عوارض جانبی
عبارتست از :
- سردرد
- نواسانات خلقی
- درد شکم
- نفخ شکم
خطرات IVF
- تهوع یا استفراغ
- تنگی نفس
- درد شدید معده و نفخ
- افزایش وزن
اگر هر کدام از این علائم بالا را تجربه کنید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.
انجام درمان به کمک IVF چه مقدار موفقیت آمیز است؟
میزان موفقیت درمانگاه های IVF بستگی به عوامل متعددی از قبیل تاریخ باروری، سن مادر، علت ناباروری و عوامل سبک زندگی است. همچنین مهم است که درک کنیم که میزان بارداری مشابه میزان تولد زنده نیست.
در صورتی که زن تخمک سالم تولید نکند چه پیش می آید؟
شما می توانید از تخم های اهداکننده، اسپرم یا جنین استفاده کنید.بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید .
چند جنین باید ایجاد یا انتقال داده شود؟
تعداد انتقال جنین معمولا به تعداد تخم های جمع آوری شده و سن مادر بستگی دارد. تخم های بیشتر ممکن است بسته به سن تخم گذاری شوند تا امکان لانه گزینی را افزایش دهند. با این حال، تعداد بیشتری از تخمک های منتقل شده احتمال شانس بارداری چندگانه را افزایش می دهد. قبل از انجام این روش با پزشک خود صحبت کنید.
معایب روش IVF
- هزینه بالای IVF : به دلیل اینکه بارداری در محیط خارج از رحم صورت می گیرد نیاز آزمایشگاه با تجهیزات کامل است به همین دلیل جزء روش های گرانی محسوب می شود و مقداری زمان بر است و نیاز مند آزمایش های مختلف است .
- چند قلو زایی : به دلیل اینکه هزینه بالایی دارد تخمک گذاری بیش از یک عدد صورت می گیرد به همین دلیل احتمال چند قلو زایی افزایش می یابد .
- احتمال بارداری خارج از رحم
- خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان : زمانی که بدن فرد به دارو پاسخ دهد سندرم تحریک پذیر بیش از حد تخمدان روی می دهد که علائم این روش عبارتست از افزایش وزن ، نفخ ، احساس سیری ، سرگیجه ، تنگی نفس ، حالت تهوع و استفراغ و …. در برخی از مواقع امکان دارد سندرم خطرناک باشد و نیاز است در صورت بروز موارد نام برده شده سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا تحت مراقبت قرار بگیرید.
- ناتمام ماندن IVF : در بعضی مواقع امکان دارد قبل از اینکه تا مرحله ی آخر پیش رود درمان IVF متوقف شود و این متوقف بودن امکان دارد دلایل مختلفی داشته باشد مانند احتمال سندرم تحریک بیش از حد تخمدان و یا تولید ناکافی فولیکول که این عوامل در متوقف شدن درمان IVF بسیار تاثیر گذار است و باعث می شود روند کامل نشود
به طور کلی علاوه بر موارد نامبرده شده موارد درمان مختلفی برای درمان ناباروری وجود دارد و این نظر پزشک است که با توجه به نوع مشکل شما بهترین روش را به شما پیشنهاد کند .
