ناباروری ثانویه؛ علل تا روش های درمان

ناباروری ثانویه اصطلاح پزشکی برای عدم امکان باردار شدن مجدد پس از تولد یک یا چند فرزند است. به زنانی اطلاق می شود که حداقل یک بار بارداری سالم بدون درمان های باروری داشته اند. پزشکان معمولا ناباروری ثانویه را پس از تلاش زوجین برای باردار شدن به مدت ۶ تا ۱۲ ماه بدون موفقیت تشخیص می دهند. ناباروری ثانویه به دلیل کورتاژهای سخت اتفاق می افتد که باعث می شود دیواره رحم به علت کورتاژ صدمه ببیند و لانه گزینی با مشکلاتی همراه شود. اگر کورتاژ هم ساده باشد موجب می شود سقط های بسیاری اتفاق بیفتد و درون رحم دچار چسبندگی می شود و اگر گسترش یابد موجب می شود ناباروری ثانویه اتفاق بیفتد.

ناباروری یعنی زوجین بدون هیچ گونه وسایل جلوگیری باهم رابطه جنسی برقرار کنند اما باردار نشوند. ناباروری به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود. ناباروری اولیه یعنی زن به مدت ۱ الی ۲ سال بدون هیچگونه  وسایل جلوگیری کننده رابطه برقرار کند اما باردار نشود و نیز ناباروری ثانویه در حقیقت به این معنا می باشد که زن در هر شرایطی یک بار تجربه باردار شدن را داشته باشد اما دیگر هم اکنون قادر به این نمی باشد که باردار شود.

ناباروری ثانویه چقدر رایج است؟

ناباروری ثانویه تقریباً به همان میزان ناباروری اولیه (بار اول) رخ می دهد. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، حدود ۱۲ درصد از زنانی که برای داشتن فرزند دیگری تلاش می کنند، مشکل باردار شدن دارند.

علائم ناباروری ثانویه

علائم ناباروری ثانویه مانند ناباروری اولیه است. علامت واضح این است که با وجود داشتن ۶ تا ۱۲ ماه رابطه جنسی محافظت نشده باردار نشده اید.

زنان همچنین ممکن است متوجه علائم زیر شوند:

• پریودهای نامنظم
• دوره های طولانی، سنگین یا دردناک.
• خون تیره قاعدگی غیرمعمول.
• یائسگی زودرس.
• آکنه شدید، نازک شدن مو یا افزایش وزن غیرقابل توجیه ناشی از تغییرات هورمونی.

علل ناباروری ثانویه

سن زن یکی از دلایل اصلی ناباروری ثانویه است. امروزه تعداد بیشتری از زنان بچه دار شدن را تا ۳۰ و ۴۰ سالگی به تعویق می اندازند. با این حال، زنان در اواسط تا اواخر ۳۰ سالگی کاهش سریع باروری را تجربه می کنند. اگر اولین فرزند خود را بعد از ۳۵ سالگی به دنیا بیاورید، احتمال باردار شدن مجدد هر سال کمتر می شود. اما پزشکان همیشه نمی دانند که چرا یک زن نمی تواند برای بار دوم باردار شود.

ناباروری ثانویه اغلب به این علت رخ می دهد که زن در دوران بارداری یا زایمان به خونریزی های حادی دچار شده باشد که موجب می شود کم خونی بسیار شدیدی رخ دهد و همین مسئله تاثیر بر روی هیپوفیز مغز می گذارد و موجب می شود سندرم شیهان یعنی همان هیپوفیز رخ دهد . یکی از علت های ناباروری ثانویه سندرم شیهان می باشد که قبلا بسیار رایج بوده است و در حال حاضر کمتر کسی به این بیماری مبتلا می شود و به ندرت پیش می آید که خانمی با خونریزی بسیار زیادی به این مشکل دچار شود . اما این مسئله هم چنان مشاهده می شود .

به دلیل وجود این سندرم هیپوفیز هیچ عملکردی از خود نشان نمی دهد و فردی که به این سندرم دچار می شود تنها به مشکل ناباروری بر نمی خورد اما امکان دارد به مشکلات دیگری هم مبتلا شود به این خاطر که غده هیپوفیز مسئولیت آن فقط ترشح کردن هورمون جنسی نمی باشد و یکی از نشانه های آن نازایی و ناباروری ثانویه است.

اشعه درمانی

زنانی که به سرطان مبتلا هستند و اشعه درمانی انجام می دهند امکان دارد تخمدان آن ها صدمه ببیند و تخمک گذاری صورت نگیرد و این دلیل بر ناباروری می شود .

عفونت حاد

عفونت های حاد امکان دارد موجب ناباروری شود البته این را هم باید به خاطر داشت که عفونت بیشتر سبب سقط می شود.

کورتاژهای سخت و حاد

در کورتاژهای حاد صدمه به دیواره درونی رحم وارد می شود حتی اگر بارداری اتفاق بیفتد سبب می شود سقط رخ دهد و در نهایت موجب می شود نازایی ثانویه رخ دهد .

یائسگی

کسانی که به یائسگی مبتلا می شوند همه مواد و ذخایر تخمدان های آن ها از بین می روند و این مسئله سبب می شود ناباروری ثانویه اتفاق بیفتد اما این اشخاص این امکان را دارند که با دریافت تخمک دوباره باروری را تجربه کنند.

عوامل خطر در زنان

ناباروری ثانویه ممکن است از ترکیبی از عوامل ناشی شود. این عوامل خطر ممکن است نقش داشته باشند:

• چاقی.
• سیگار کشیدن.
• چسبندگی و اسکار اندام های تناسلی.
• عفونت های قبلی لگن
• اندومتریوز
• شرایط تیروئید
• بیماری سلیاک تشخیص داده نشده
• سندرم تخمدان پلی کیستیک.

برای درمان ناباروری ثانویه چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شانسی برای باردار شدن مجدد ندارید، یک قرار ملاقات با پزشک متخصص زنان خود تعیین کنید. آنها ممکن است شما را به یک متخصص باروری ارجاع دهند.

شما باید به پزشک مراجعه کنید اگر:

• شما زیر ۳۵ سال سن دارید و یک سال یا بیشتر برای باردار شدن تلاش کرده اید.
• شما ۳۵ سال یا بیشتر سن دارید و ۶ ماه یا بیشتر برای باردار شدن تلاش کرده اید.
• شما ۴۰ سال یا بیشتر دارید و نیاز به ارزیابی و درمان فوری دارید.
• اگر ۳۵ سال یا بیشتر دارید، مهم است که سریع به پزشک مراجعه کنید. نرخ باروری پس از ۳۵ سالگی هر سال به سرعت کاهش می یابد. هر چه زودتر تحت درمان قرار بگیرید، احتمال اینکه بتوانید باردار شوید بیشتر می شود.

عوامل خطر ناباروری مردان

ناباروری ثانویه فقط مشکل زنان نیست. این می تواند زمانی ایجاد شود که یک مرد مشکلات تولید مثل داشته باشد. تعداد کم اسپرم یا تحرک ضعیف اسپرم (حرکت) می تواند باعث ناباروری در مردان شود.

عوامل خطر ناباروری مردان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استفاده از استروئید
• چاقی.
• آسیب به دستگاه تناسلی.
• سن.
• بیماری.
• داروها.
• فاکتورهای محیطی.

ناباروری ثانویه چگونه بر خانواده ها تأثیر می گذارد؟

ناباروری ثانویه می تواند اثرات عاطفی و روانی داشته باشد. این می تواند یک تجربه تنها و منزوی باشد. ممکن است دوستان و خانواده نسبت به زوج هایی که قبلاً یک فرزند دارند، دلسوز نباشند.

زوج ها ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• افسردگی و اضطراب ناشی از باردار نشدن.
• احساس گناه.
• حسادت خانواده های دیگر
• ناامیدی از ندانستن آینده.

زوج هایی که ناباروری ثانویه را تجربه می کنند نیاز به حمایت عاطفی دارند. آنها ممکن است بخواهند در مورد دریافت مشاوره یا پیوستن به یک گروه پشتیبانی فکر کنند.

درمان ناباروری ثانویه

به طور کلی پزشکان ناباروری ثانویه را مانند ناباروری اولیه درمان می کنند. قرار ملاقات با متخصص باروری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بررسی تاریخچه پزشکی و جنسی.
• تجزیه و تحلیل مایع منی.
• آزمایشات خون
• تست های تصویربرداری از اندام های تناسلی.
• درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• دارو.
• عمل جراحی.
• لقاح داخل رحمی (IUI) که به عنوان لقاح مصنوعی نیز شناخته می شود.

لقاح آزمایشگاهی (IVF).

خبر خوب این است که بسیاری از زوج ها می توانند با کمی کمک پزشکی باردار شوند و فرزند دیگری را به دنیا بیاورند و گاهی اوقات، وضعیت به خودی خود حل می شود.